Cult of Saint Sava and preservation of identity of Serbs in Bosnia during Ottoman and Austro-Hungarian administrations
Abstract
The paper will elaborate on the cult of Saint Sava and its scope in Bosnia during the Ottoman and Austro-Hungarian administrations. The cult of Saint Sava was widely spread among the Serbian people in Bosnia during the Ottoman and Austro-Hungarian administrations. Such a great influence of the cult of Saint Sava in Bosnia is not accidental, if one takes into account the number of Serbian Orthodox people in Bosnia at that time. The affiliation of Serbs to the Orthodox faith and the Serbian Orthodox Church in Bosnia is unquestionable throughout history, and national and religious affiliations were especially expressed during the Ottoman and Austro-Hungarian administrations and the struggle to preserve national and religious identity. Migrations of the Serbian people also contributed to the spread of the cult to a significant extent, and wherever they migrated during the centuries of foreign rule, they carried with them the memory of the holy lineage of the Nemanjić dynasty, and the cult of Saint Sava, which at the beginning spread as a church cult, and later as a people’s cult. Therefore, it can be concluded that during the period of foreign rule, Ottoman and Austro-Hungarian, there was no person in Bosnia who did not know about the medieval dynasty of Nemanjić and Saint Sava.
References
Ašković, D. (2019). Svetosavlje između identitetskog i poetskog. Crkvene studije, 16(1), 93–106.
Bataković, D., Protić, M., Samardžić, N., & Fotić, A. (2002). Nova istorija srpskog naroda. Naš dom.
Bazić, M. M. (2009). Identitet i kulturno nasleđe Srba. Naučna KMD.
Bigović, R. (2000). Crkva i društvo. Hilandarski fond pri Bogoslovskom fakultetu.
Branković, B. M. (2020a). Kult Svetog Save i očuvanje identiteta Srba u Bosni nakon obnove Pećke patrijaršije. In. B. M. Branković & B. Milošević (Eds.), Osam vijekova autokefalnosti i jedan vijek od ujedinjenja Srpske pravoslavne crkve (pp. 61–73). Filozofski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci.
Branković, B. M. (2020b). Značaj obnove Pećke patrijaršije 1557. godine za Srbe u Hercegovini i Bosni. In V. Bartula (Ed.), Srpska Goraždanska štamparija u svjetlosti nauke i kulture (pp. 221–236). Filozofski fakultet Pale, Pravoslavni bogoslovski fakultet Sveti Vasilije Ostroški Foča.
Branković, B. M. (2020v). Pećka patrijaršija i očuvanje vjerskog identiteta Srba u Hercegovini od sredine XVI do početka XVII vijeka. In D. Mastilović (Ed.), Osam vijekova svetosavlja u Hercegovini (pp. 153–166). SPKD Prosvjeta GO Gacko.
Branković, B. M. (2020g). Dobrotvorna zadruga srpkinja petrovčanka – primjer humanitarnog i nacionalnog djelovanja u Bosanskom Petrovcu. In S. Lakić (Ed.), Banjalučki novembarski susreti 2019 (pp. 53–65). Filozofski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci.
Branković, B. M. (2021). Gligorije Jeftanović and the struggle for Church and school autonomy. Istraživanja – Journal of Historical Researches, 32, 162–174.
Branković, B. M., & Milošević, B. (2016). Povodom 120 godina od početka borbe Srba za crkveno-školsku samoupravu u Bosni i Hercegovini. Radovi, 24, 13–25.
Ćirković, S. (1964). Istorija srednjovekovne bosanske države. Srpska književna zadruga.
Ćorović, V. (1927). Sveti Sava u narodnom predanju. Zadužbina Radojice J. Đurića.
Ćorović, V. (1934). Kult Svetog Save. Bratstvo, XXVIII, 112–126.
Ćorović, V. (1995). Pedeset legendi o Svetom Savi. Lio.
Čubrilović, V. (1992). Srpska pravoslavna crkva pod Turcima od XV do XIX veka. In Z. Antonić (Ed.), Pogledi Vase Čubrilovića na srpsku istoriju XIX i XX veka (pp. 78–99). SANU, Balkanološki institut.
Dimitrijević, S. M. (1929). Pravoslavna Srpska Crkva. Bratstvo. List za vjersko i narodno prosvjećivanje, 5(5–6), 81–85.
Dučić, N. (2008). Istorija Srpske pravoslavne crkve od prvijeh desetina VII v. do naših dana. Dob, Nova dob.
Đurđev, B., & Vasić, M. (2005). Jugoslovenske zemlje pod turskom vlašću (do kraja XVIII vijeka). ANURS, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Durković-Jakšić, Lj. (2011). O počecima svetosavske proslave u školi. In B. Šijaković (Ed.), Svetosavsni zbornik 1 – Godišnjak za svetosavsku kulturu u Crnoj Gori (pp. 21–26). Mitropolija crnogorsko-primorska, Eparhija budimljansko-nikšićka, Matica srpska – Društvo članova u Crnoj Gori.
Džaja, S. (1992). Konfesionalnost i nacionalnost Bosne i Hercegovine. Predemancipacijski period 1463–1804. Svjetlost.
Ekmečić, M. (2008). Dugo kretanje između klanja i oranja. Istorija Srba u Novom veku. Zavod za udžbenike Beograd.
Filipović, M. S. (1936). Kult Svetog Save. In Kalendar Prosvjeta za 1936. godinu (pp. 31–38). SPKD Prosvjeta Sarajevo.
Filipović, M. S. (2008). Sveti Sava u kultu i predanju u severoistočnoj. Bratstvo, XII, 263–261.
Giljferding, A. (1972). Putovanje po Hercegovini, Bosni i Staroj Srbiji. Veselin Masleša.
Ilić, D. (2019). Čuda Svetog Save u predanjima, legendama i legendarnim pričama. Književna istorija, 169, 257–279.
Janković, M. D. (1997). Hramovi Svetoga Save u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. In G. Stanić (Ed.), Spaljivanje moštiju Svetoga Save 1594–1994. (pp. 345–356). Sveti Arhijerejski Sinod SPC.
Jovović, V. (2020). Sveti Sava u periodičnim i drugim publikacijama u Crnoj Gori od 1835. do 1918. godine. In V. Puzović, & V. Tatalović (Eds.), Osam vekova autokefalije Srpske pravoslavne crkve (Knj. I, pp. 323–337). Sveti Arhijerejski Sinod SPC, Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu.
Kaluđerčić, S. (1886). Značaj i postanak svetosavske besjede u nas Srba. Bosanska vila, 1(2), 26–28.
Karanović, M. (1936). Sveti Sava u folkloru Bosanske Krajine. Razvitak, 3(1), 6–22.
Kraljačić, T. (2000). Kalajev režim u Bosni i Hercegovini (1882–1903). ANURS.
Kuripešić, B. (2006). Putopis kroz Bosnu, Srbiju, Bugarsku i Rumeliju 1530. Besjeda.
Letić, B. (2018). Pisano nasleđe i srpski kulturni obrazac u srednjovekovnoj Bosni i Humu. In Srpsko pisano nasljeđe i istorija srednjovijekovne Bosne i Huma (pp. 405–417). Filološki fakultet Univerziteta u Banjoj Luci, Filozofski fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu, Filozofski fakultet Univerziteta u Banjoj Luci.
Madžar, B., & Papić, М. (2005). Politika i Srpska pravoslavna crkva u Bosni i Hercegovini 1878–1945. SPKD Prosvjeta GO Banja Luka.
Marjanović, Č. (2001). Istorija srpske crkve. Ars Libri.
Mikić, Đ. (1995). Banja Luka na Krajini hvala. Institut za istoriju Banja Luka.
Milanović, М. (1893). Odlomak iz pjesme: Sveti Sava. Bosansko-hercegovački istočnik, VII/4 i 5, 187.
Nilević, B. (1990). Srpska pravoslavna crkva u BiH do obnove Pećke patrijaršije 1557. godine. Veselin Masleša.
Pasko, V. (2011). Bosna i Hercegovina za vreme misije Dževdet-efendije. Besjeda.
Pejanović, Đ. (1930). Kulturno-prosvetna humana i socijalna društva u Bosni i Hercegovini za vreme austrijske vladavine. Štamparija Bosanska pošta.
Pijanović, P. (2020). Srpska kultura u XVIII i XIX veku. Matica srpska.
Radojčić, N. (1935). Sveti Sava. Godišnjica Nikole Čupića, XLIV, 6–49.
Samardžić, R. (1994a). Srpski narod pod turskom vlašću. In: Istorija srpskog naroda (Vol. III-1, pp. 7–114). Srpska književna zadruga.
Samardžić, R. (1994b). Srbi u ratovima Turske do 1683. In Istorija srpskog naroda (Vol. III-1, pp. 117–335). Srpska književna zadruga.
Samardžić, R. (2006). Kraljevstvo Slovena u razvitku srpske istoriografije. In J. Bukvić (Ed.), Mavro Orbin, Kraljevstvo Slovena (CXVII–CXLV). SEZAM BOOK.
Ševo, Lj. (2002). Pravoslavne crkve i manastiri u Bosni i Hercegovini do 1878. godine. Grad Banja Luka, Glas Srpski.
Škrivanić, G. (1977). Ime Svetog Save u toponomastici srpskih zemalja. In Sveti Sava. Spomenica povodom osamstogodišnjice rođenja 1175–1975. (pp. 367–374). Sveti Arhijerejski Sinod SPC.
Slijepčević, Đ. (2002). Istorija Srpske pravoslavne crkve (Knj. 1). ЈРЈ.
Slijepčević, P. (2011). O Svetom Savi popularno predavanje sa 12 slika. Besjeda.
Sveti Sava i pop (1910). pribilježio Milan Šutvić. Bosanska vila, XXV/23 i 24, 359–360.
Sveti Savo i sv. Nikola (1897). zabilježio N.T.K. Bosanska vila, XII/22, 344.
Sveti Savo u narodnom predanju (1897). zabilježio Čitulčanin. Bosanska vila, XII/16, 247–248.
Sveti Savo u narodnom predanju (1897). zabilježio Savo N. Semiz. Bosanska vila, XII/22, 343–344.
Sveti Savo u narodnom predanju (1897). zabilježio St. R. Delić. Bosanska vila, XII/10, 152–153.
Sveti Savo u narodnom predanju (1897). zabilježio Vid Vuletić-Vukasović. Bosanska vila, XII/3, 41–42.
Sveti Savo u narodnom predanju (1898). zabilježio D. Terzić, Bosanska vila, XIII/12, 186–187.
Sveti Savo u narodnom predanju (1899). zabilježio N. T. Kašiković. Bosanska vila, XIV/9 i 10, 129–130.
Vasić, M. (2005). Islamizacija na Balkanskom poluostrvu. ANURS, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Vasilijević, Lj. S. (1901). Sveti Savo u narodnom predanju. Bosanska vila, XVI/1, 14–15.
Vešović, R. (1939). Sv. Savo i moralno izgrađivanje našega naroda. Bratstvo. List za vjersko i narodno prosvjećivanj, XV/1, 1–11.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
